EKODZIENNIKARZ.PL
Światowy kryzys energetyczny, zmiany klimatyczne i transformacja gospodarcza zbiegły się w jednym miejscu – w gniazdku elektrycznym. Każdy klik myszki, każde ładowanie telefonu, każde zdjęcie wrzucone na Instagram ma swój koszt. Koszt, który coraz trudniej ukryć. W tym artykule analizujemy, jak wygląda zużycie energii elektrycznej na świecie, co ono oznacza dla klimatu i środowiska oraz jak jako młodzi obywatele możemy realnie wpływać na przyszłość energetyczną planety.
Energia elektryczna – ukryta siła współczesności
Gdy wchodzisz do pokoju i zapalasz światło – nie zastanawiasz się, co za tym stoi. A stoi bardzo wiele: kopalnie, linie przesyłowe, elektrownie, zespół ludzi, setki ton zasobów naturalnych, a czasem niestety także smog, hałas i zanieczyszczenia.
Energia elektryczna to dziś podstawowe dobro cywilizacyjne. Umożliwia rozwój gospodarki, edukacji, nauki, zdrowia, a także codziennych przyjemności. Problem w tym, że zapotrzebowanie na energię rośnie szybciej niż nasza zdolność do jej czystej produkcji.
Globalne zużycie energii elektrycznej – liczby, które szokują
Z danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) wynika, że w 2023 roku świat zużył ponad 28 000 TWh energii elektrycznej. To tyle, ile wystarczyłoby, aby przez cały rok zasilać wszystkie urządzenia w 2,5 miliarda gospodarstw domowych!
Kto zużywa najwięcej?
Kraj | Zużycie (TWh rocznie) | Udział w globalnym zużyciu |
Chiny | ok. 8400 TWh | ok. 30% |
USA | ok. 4000 TWh | ok. 15% |
Indie | ok. 1500 TWh | ok. 5% |
UE łącznie | ok. 2700 TWh | ok. 9% |
Polska | ok. 170 TWh | mniej niż 1% |
Chiny są bezkonkurencyjnym liderem – nie tylko pod względem liczby ludności, ale także skali przemysłu, cyfryzacji i infrastruktury. To również kraj, który najwięcej inwestuje w odnawialne źródła energii – ale jednocześnie najwięcej spala węgla.
Energia a klimat – związek (nie)oczywisty
Często słyszymy, że zużycie energii = emisje CO₂. Ale to nie cała prawda. Najważniejsze nie jest to, ile zużywamy, tylko z czego ta energia pochodzi.
- Jeśli kraj czerpie energię głównie z węgla (jak Polska czy Indie) – każda kWh to emisja.
- Jeśli z wiatru, słońca, wody lub atomu – zużycie nie oznacza szkodliwych emisji.
Przykład?
Francja opiera swój miks energetyczny w znacznej mierze na energetyce jądrowej, co pozwala jej utrzymywać jeden z najniższych wskaźników emisji CO2 na jednostkę energii w Europie, mimo wysokiego poziomu konsumpcji. Z kolei Polska, gdzie dominują elektrownie węglowe, notuje jeden z najwyższych wskaźników emisji w Unii Europejskiej.
Nie tylko CO2 jest problemem. Produkcja energii z paliw kopalnych generuje także pyły zawieszone, tlenki azotu i siarki oraz metale ciężkie, co ma bezpośredni wpływ na jakość powietrza i zdrowie ludzi. Dodatkowo, eksploatacja węgla i gazu prowadzi do degradacji krajobrazu, zanieczyszczenia wód gruntowych i konflikty społeczne na tle lokalizacji instalacji energetycznych.
Transformacja energetyczna wymaga nie tylko inwestycji w nowe technologie, ale także przebudowy systemu przesyłowego, regulacji prawnych i zmiany mentalności konsumentów. Odchodzenie od wysokoemisyjnych źródeł energii to długotrwały proces, w którym kluczowe znaczenie ma stabilność polityczna, edukacja i współpraca międzynarodowa.
Edukacja energetyczna jako narzędzie zmiany Młodzi ludzie odgrywają coraz większą rolę w debacie o klimacie i energetyce. Wiedza o źródłach energii, emisjach i efektywności energetycznej powinna być obecna nie tylko na lekcjach fizyki czy geografii, ale także w mediach, przestrzeni publicznej i programach obywatelskich. Projekty takie jak „Ekologiczny Dziennikarz Obywatelski” pokazują, że młodzież może tworzyć wartościowe treści edukacyjne i mobilizować lokalne społeczności do zmiany nawyków energetycznych.
Narzędzia interaktywne: W ramach współpracy partnerskiej opracowano quiz edukacyjny na platformie Kahoot, który umożliwia zarówno indywidualną naukę, jak i przeprowadzenie zajęć w klasie:
- Tryb challenge: https://kahoot.it/challenge/06685095?challenge-id=80a5c337-fb44-4f14-b62e-ebecc69e4ae0_1729151536115
• Tryb live (dla nauczycieli): https://play.kahoot.it/v2/?quizId=7938c150-64f3-4840-80c9-e6ec34b37cca&hostId=80a5c337-fb44-4f14-b62e-ebecc69e4ae0
Nasz najnowszy artykuł
Z dumą informujemy, że „Ekologiczny Dziennikarz Obywatelski” został partnerem medialnym międzynarodowego projektu Intensive Energy Save Training (ITOE), który ma na celu szerzenie wiedzy o efektywności energetycznej, oszczędzaniu zasobów i świadomym użytkowaniu energii.
Odwiedź platformę edukacyjną projektu ITOE:
https://aplikacja-itoe.glide.page/dl/efe9f4
Dowiedz się więcej o projekcie na stronie partnera:
https://neweurope.pl/portfolio/intensive-energy-saving-training/